DEN HAAG – Er wordt nog onvoldoende geïnvesteerd in het voorkomen van zorg door preventie. Dat schrijft een ambtelijke werkgroep in de zogeheten Brede Maatschappelijke Heroverwegingen (BMH). In het zorghoofdstuk staan diverse beleidsopties om de leefstijl van Nederlanders te verbeteren. Zo wordt voorgesteld om de alcoholaccijns verder te verhogen en/of alcoholreclame te verbieden. Er is een kleine kans dat deze maatregelen snel doorgang vinden. De verzameling van beleidsopties wordt door sommige media ook wel laatdunkend afgeschilderd als ‘ambtelijke bierviltjes’.

In het zorghoofdstuk (p. 175 – p. 177) worden diverse nieuwe prijsmaatregelen opgesomd. Volgens de ambtenaren kunnen die ertoe leiden dat de gezondheid van Nederlanders verbetert en de zorgvraag vermindert. Voorstellen op het gebied van alcohol zijn onder meer een verdubbeling van de accijns, reclameverbod en minimumprijs. Dat levert volgens onderzoek van het RIVM – naast enorme belastinginkomsten - een grote gezondheidswinst op. Er wordt gesproken van meer dan 200.000 gewonnen levensjaren. Naast deze beleidsopties omtrent alcohol worden in het hoofdstuk ook een suikertaks, verbod op de zonnebank en zoutreductie in voeding genoemd.


Deze voorstellen maken geen onderdeel uit van het huidige kabinetsbeleid. Het zijn beleidsopties van ambtelijke werkgroepen. Deze vinden dus niet per direct doorgang. Uiteindelijk is het aan de Tweede Kamer om zulke voorstellen daadwerkelijk in te dienen. Politici kunnen uiteraard wel inspiratie halen uit deze Brede Maatschappelijke Heroverwegingen. In Den Haag wordt dit rapport dan ook als een soort politieke menukaart gezien. Partijen, en nu vooral de commissies die de verkiezingsprogramma’s schrijven, lezen deze rapporten met belangstelling.


Tegelijkertijd moeten deze voorstellen met een greintje zout worden genomen. Doordat ambtenaren in de Brede Maatschappelijke Heroverwegingen zo ontzettend veel voorstellen hebben gedaan, worden ze door sommigen laatdunkend afgeschilderd als ‘ambtelijke bierviltjes’. Veel voorstellen, waaronder mogelijk de verhoging van de alcoholaccijns en verbod op alcoholreclame, zullen het levenslicht niet zien. Mogelijk haalt slechts een klein deel van alle voorstellen een verkiezingsprogramma. Een veel groter deel belandt in een onderste bureaulade.

De Brede Maatschappelijke Heroverwegingen komen voort uit een breed gedragen Kamermotie van D66-Kamerlid Sneller. Hij vroeg het kabinet om ambtelijke werkgroepen aan het werk te zetten ‘ter voorbereiding op een volgende neergaande conjunctuur of economische crisis’. Die vond veel eerder plaats dan gedacht. Tijdens het schrijven van de Brede Maatschappelijke Heroverwegingen zijn dus niet de gevolgen van de coronacrisis voor de alcoholsector meegenomen.