Den Dolder – Nederlandse wijnhandelaren verkopen steeds vaker flessen wijn die minder zwaar wegen. Het zogeheten glasgewicht per liter neemt al zo’n twintig jaar af. In het kader van duurzaamheid kiezen zij voor lichtere flessen, of alternatieve verpakkingen zoals bag-in-box (kartonnen doos met luchtdichte zak). In oktober organiseerde KVNW een seminar samen met Stichting Wijnfonds en onderzoeksbureau Partners for Innovation. Centrale vraag: kan je de ecologische voetafdruk van de wijnsector nog verder verkleinen?

Allereerst de cijfers. Glazen wijnflessen blijven vooralsnog onverminderd populair. Uit een meest recent materiaalonderzoek uit 2019 blijkt dat ruim 90 procent van de wijnverpakkingen uit glas bestaat. Door de jaren heen is een kleine stijging te zien in het gebruik van wijn in drankenkartons (2013: 5,0%, 2019: 5,5%) en bag-in-box (2013: 2,4%, 2019: 3,5%).

Veel wijnflessen belanden in de glasbak. Het inzamelingspercentage voor glas in Nederland is hoog (86%), ruim boven de Europese doelstelling (60 procent). Glas wordt gezien als een voorbeeld van de circulaire economie. Duizend kilo aan scherven komt terug in duizend kilo nieuwe flessen. Veel energie wordt bespaard door scherven oneindig om te smelten. Door geen gebruik te maken van nieuw zand en soda bespaart iedere ton gerecyclede glasscherven zo’n 670 kilo aan CO2-uitstoot.

Volgens recyclingbedrijven zijn wijnflessen zeer goed verwerkbaar. Ze bevatten geen ingewikkelde extra verpakkingsmaterialen. Zo worden in het verwerkingsproces eenvoudig papieren etiketten en aluminium doppen eruit gehaald, en separaat doorgestuurd naar bijvoorbeeld een metaalrecycling. Nochtans zijn kurk en zeer donker glas moeilijker te recyclen, en belanden soms in de verbrandingsoven. Er worden bij afvalverwerkingsbedrijven initiatieven getest om dat te voorkomen.

In opdracht van de wijnhandelaren voerde onderzoeksbureau Partners for Innovation een zogeheten Life Cycle Assessment uit. Dat betreft een analyse van de milieu-impact van wijn. Er is gekeken naar de verpakking, wijnverlies en transport. Een aantal bevindingen: hoe zwaarder de verpakking; hoe groter de impact, kies een juiste verpakkingsgrootte, en onderzoek mogelijkheden van bulktransport (denk aan een tankcontainer).

Om zo min mogelijk wijn te verliezen, immers zonde van de milieu-impact van wijnbouw, brengen wijnhandelaren steeds meer alternatieven op de markt. Denk daarbij aan kleinere flesjes wijn (0.25L), aluminium blikjes of juist grotere verpakkingen zoals de bag-in-box waarin drank langer goed blijft. Deze kartonnen dozen met luchtdichte zak wint aan populariteit in onder meer Scandinavische landen, maar ook in België en Frankrijk. In Franse supermarkten worden schappen van bag-in-box verpakkingen steeds verder uitgebreid. In 2005 werd in Frankrijk slechts 12 procent van de wijn verkocht in dit verpakkingsmateriaal; inmiddels is dat bijna 40 procent. Vooral jongvolwassenen schaffen deze dozen aan.

De bag-in-box is voor 75 procent recyclebaar. Als consumenten de doos op een juiste wijze weggooien kan dat milieuwinst opleveren, maar in tegenstelling tot de kartonnen doos is de plastic zak en kraan moeilijk verwerkbaar. Door verpakkingsfabrikanten wordt daar hard aangewerkt. De vraag blijft of Nederlanders, ondanks een lagere milieu-impact, massaal overstappen op de kartonnen doos. Op tafel staat traditiegetrouw een fles. Ook in restaurants lijkt de bag-in-box te worden beperkt tot het schenken van een huiswijn. Flessen houden hun charme.

Bij het seminar Duurzaam Verpakken waren naast wijnhandelaren vertegenwoordigers aanwezig van onder meer onderzoeksbureau Partners for Innovation, glasfabrikant O-I, glasverwerker Maltha en papieren verpakkingsbedrijf Smurfit Kappa. Geïnteresseerd in dia’s en samenvattingen van de presentaties? Neem contact op met het secretariaat van de KVNW via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.